رویای آمریکایی که تعبیر نشد

پس از توافق هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ منتقدان بار‌ها هشدار دادند بر اساس یک توافق نانوشته میان دولت آمریکا و برخی در ایران، برجام بهانه‌ای است تا بر اساس آن ضمن تعطیل کردن برنامه هسته‌ای ایران، شرایط برای از بین رفتن برنامه موشکی ایران نیز فراهم شود. حالا جان کری که این روز‌ها درگیر یک رقابت داخلی با دولت آمریکاست، رسما اذعان کرد قرار بود با برجام، برنامه موشکی ایران نیز محدود شود. وزیر سابق خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای از تصمیم رئیس‌جمهور کشورش برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران انتقاد و استفاده از این توافق به عنوان «اهرم فشار» علیه ایران را بهترین راهبردی توصیف کرد که واشنگتن می‌توانسته آن را دنبال کند. جان کری در مصاحبه با شبکه خبری «سی ان ان» با انتقاد از رئیس‌جمهور آمریکا به خاطر خروج از برجام، تصریح کرد: این تصمیم ترامپ بهترین راهکار در قبال ایران و توافق هسته‌ای را «سوزانده» است. از نظر کری، ماندن در توافق «برجام» و همزمان تلاش برای «پاسخگو کردن ایران» در مسائل غیرهسته‌ای سیاستی بود که واشنگتن باید دنبال می‌کرده است. جان کری گفت: «آیا بهترین سیاست برای ایالات متحده این است که از توافقی که ما به ایجاد آن کمک کردیم و به آن پایبندی وجود داشت، خارج شویم؟ فکر می‌کنم [با این کار]بهترین گزینه سوزانده شد که عبارت بود از ماندن در توافق و استفاده از آن به عنوان اهرم فشار به منظور مجاب کردن اروپایی‌ها، چینی‌ها و روس‌ها برای همکاری با ما جهت پاسخگو کردن ایران در موضوع موشکی، داشتن عملکرد بهتر در یمن و همکاری در مساله حزب‌الله.» وی گفت: «بنابراین ما می‌توانستیم از آن برای رسیدن به نتایج دیگر استفاده کنیم، اما فکر نمی‌کنم خروج از برجام و عصبانی کردن ایران، در راستای منافع‌مان باشد». اظهارات جان کری به وضوح نشان می‌دهد از نظر آمریکایی‌ها، برجام یک اهرم فشار علیه ایران برای به تعطیلی کشاندن برنامه هسته‌ای و نیز مقدمه‌ای برای قطع بازو‌های دفاعی ایران و عقب‌نشینی ایران از منطقه بود یعنی دقیقا همان هشداری که منتقدان سیاست خارجی بی‌کیفیت فعلی، بار‌ها مطرح کرده‌اند. این نخستین باری نیست که جان کری برخی واقعیات را از پشت پرده برجام فاش می‌کند. جان کری روز شنبه ۱۴ مهر در نشستی در اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا گفت: ایران قبل از خروج آمریکا از این توافق، در حال حرکت به سمت «مسیری متفاوت» بود. کری خروج دولت آمریکا از این توافق هسته‌ای را «اشتباهی بزرگ» توصیف کرد و اظهار داشت این اقدام «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا به تقویت گروه‌های مخالف دولت «حسن روحانی»، رئیس‌جمهور ایران منجر شده است. کری افزود: «فکر می‌کنم [خروج از برجام]اشتباهی عظیم بود. دلایل متعددی وجود دارد. اقدام او در خروج از برجام، در واقع پیچیده‌ترین و سرسخت‌ترین نیرو‌ها در داخل ایران را تقویت کرده است». جان کری در ادامه گفت: رئیس‌جمهور ایران در زمان پابرجا بودن برجام تلاش داشته ایران را به سمت آنچه به گفته وی «مسیری متفاوت» بوده، هدایت کند. وی ادعا کرد: «پرزیدنت روحانی تلاش می‌کرد آن کشور را به سمت مسیری متفاوت حرکت دهد؛ او تلاش می‌کرد حین وفاداری به رژیم [ایران]، با دنیا هم تعامل کرده و فعل و انفعالات را تغییر دهد.» کری گفت: «لازم است مردم این نکته را به خاطر داشته باشند که آیت‌الله خامنه‌ای قاطعانه مخالف مذاکره با ایالات متحده بود... او می‌گفت: شما نمی‌توانید به آمریکا اعتماد کنید.» وزیر سابق خارجه آمریکا خاطرنشان کرد دولت کشورش تصمیم گرفته مذاکرات با ایران را به مسائل هسته‌ای محدود کند و بعد از حل این مساله سراغ مسائل دیگری مانند برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران برود. جان کری گفت: «بهتر این بود که نگذاریم آن‌ها به سلاح هسته‌ای دست پیدا کنند و بعد بدون اینکه سلاح اتمی داشته باشند با آن‌ها بر سر تمام آن مسائل دیگر توافق می‌کردیم.»